Ο Ζαν Ζακ Σεμ-πέ (Sempe) και το ενδέκατο ερώτημα...

   Τις γελοιογραφίες του τις απολαμβάνεις, τις ζεις, και χωρίς να καταλαβαίνεις τη λεζάντα. 

Οι εικόνες των γελοιογραφιών του είναι πλήρεις ιστορίες από μόνες τους, υπάρχουν και χωρίς το νόημα της λεζάντας. 

Ό,τι πρέπει δηλαδή για τους μη ομιλούντες την γαλλική (όπως εγώ, όταν... αποβιβάστηκα στο Παρίσι, το '73).

Δεν θα κομίσω γλαύκα στο Παρίσι.

Ήταν ήδη για τους Γάλλους τόσο σημαντικός - τον λάτρευαν και... οι πέτρες! 

Θα μιλήσω προσωπικά.

Είναι ο λατρεμένος μου Γάλλος γελοιογράφος.

Δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν. 

Είναι το ίδιο το πρότυπο: ευγένεια, απλότητα, μελαγχολικό χιούμορ, κοσμική λεπτότητα.

Τα γελοιογραφικά του αλμπουμάκια ήταν τα πρώτα... αντεργκράουντ "ψώνια" που έκανα από του Gibert Jeune, στο Quartier Latin, γεμίζοντας λάθρα τις φαρδιές τσέπες του στρατιωτικού μου αμπέχονου. Έφτασα να τα κάνω και δώρο σε φίλες και φίλους!

Μια από τις γελοιογραφίες του (εκείνης της εποχής) έχει αποτυπωθεί με κάθε λεπτομέρεια στη μνήμη μου, τη θυμάμαι γραμμή προς γραμμή: ένα μπουρζουάδικο στενόμακρο τραπέζι γεμάτο όλα τα σπουδαία πιάτα και γεύσεις, συνδαιτυμόνες τρώνε, πίνουν και χαριεντίζονται περιχαρείς, εκτός από ένα κυριούλη που κοιτάζει με δέος τον τεράστιο πολυέλαιο πάνω από το τραπέζι (αναλογιζόμενος προφανώς το τι θα γίνει αν τους σκάσει κατακέφαλα ο πολυέλαιος).

Στην αρχή δεν κατάλαβα που ήταν το αστείο, ήταν όλα τόσο... εκτυφλωτικά χαρούμενα στην όλη γελοιογραφία, αναρωτιόμουν τι μου διαφεύγει. 

Ώσπου ανακάλυψα το τρομοκρατημένο βλέμμα του κυριούλη. Έμεινα άναυδος. Δεν ήξερα καν πως υπάρχουν και τέτοιες γελοιογραφίες. Μαγεύτηκα! Καταμαγεύτηκα για την ακρίβεια.

Αμ, η άλλη γελοιογραφία του, εκείνη που μέγα πλήθος με πλακάτ διαδηλώνει στο Παρίσι κι ένας κυριούλης με μαύρο καπέλο κρατάει το δικό του πλακάτ (ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΤΑΔΕ); Άλλη γεύση χιούμορ! 

Ε, και μετά έγινα Sempeκικός! Είχα βρει τον γελοιογράφο που μου ταίριαζε γάντι.   

Οπότε, τιμή μου πολύ μεγάλη (και χαρά ακόμα μεγαλύτερη) που δέχθηκε, τάχα, μακαρίτης άνθρωπος, να μου δώσει την παρακάτω συνέντευξη:

1. Monsieur Sempé, τι χρειάζεται ένας άνθρωπος για να γίνει γελοιογράφος;

— Να μη μεγαλώσει εντελώς. Να κρατήσει ένα παιδί μέσα του, αλλά να το αφήσει να φοράει γραβάτα.

2. Οι άνθρωποι στα σχέδιά σας δείχνουν συχνά μόνοι, αλλά όχι δυστυχισμένοι. Είναι η μοναξιά είδος ελευθερίας;

— Η μοναξιά είναι σαν ένα καπέλο. Αν τη φοράς εσύ, είναι κομψή. Αν σου τη φορέσουν, είναι τιμωρία.

3. Ένας γελοιογράφος πρέπει να είναι έξυπνος ή ευγενικός;

— Η ευγένεια είναι η πιο δύσκολη μορφή εξυπνάδας.

4. Αν δεν ήσασταν σκιτσογράφος;

— Θα ήμουν μάλλον τρομπετίστας σε ένα μικρό τζαζ συγκρότημα που κανείς δεν θυμάται το όνομά του.

5. Υπάρχουν πολιτικά μηνύματα στα σχέδιά σας;

— Μόνο αν τα αναζητήσει ο θεατής. Εγώ ζωγράφιζα πάντα συναισθήματα, όχι στρατόπεδα.

6.Στις γελοιογραφίες σας δεν υπάρχουν “κακοί”. Ήταν επιλογή ή πίστη;

— Οι κακοί είναι ήδη παντού. Δεν χρειάζονται κι άλλες εμφανίσεις.

7. Αν είχατε γεννηθεί στο Μανχάταν και όχι στο Μπορντό, θα ήσασταν ο Sempé ή κάποιος άλλος;

— Θα ήμουν ένας καλλιτέχνης σε διαρκή ψυχανάλυση. Προτιμώ το Μπορντό — έχει καλό και άφθονο κρασί, όχι πολλούς ψυχοθεραπευτές.

8.Τι σας κάνει να γελάτε σήμερα; (Και, αν επιτρέπετε, τι σας κάνει να σωπαίνετε;)

— Γελάω όταν βλέπω κάποιον να κρατά ομπρέλα ενώ δεν βρέχει — γιατί φοβάται μήπως αρχίσει. Σωπαίνω όταν βλέπω το ίδιο πρόσωπο να κρατά την ίδια ομπρέλα… δέκα χρόνια μετά.

9. Έχετε έναν ήρωα που σας αντιπροσωπεύει;

— Ήρωες μου όλοι οι μικροί άνθρωποι που προσπαθούν να κρατήσουν την ισορροπία τους σ’ έναν κόσμο υπερβολικά μεγάλο.

10. Τι θα θέλατε να μείνει από εσάς;

— Ένα χαμόγελο που αρχίζει σιωπηλά, όπως όταν θυμάσαι κάτι όμορφο χωρίς λόγο.

11. Αν μπορούσατε να σχεδιάσετε μια τελευταία εικόνα πριν φύγετε, τι θα είχε μέσα της;

— Έναν άνθρωπο σε ένα παγκάκι. Και δίπλα του, μια μικρή μουσική νότα που του κάνει παρέα.

Χαζεύεις τις γελοιογραφίες του, τις απολαμβάνεις, τις βιώνεις. Είναι εμπειρίες ζωής στη Γαλλία, γλυκά βιώματα.

Διαδήλωση στη Νέα Υόρκη;

Με το λεωφορείο και γυναίκα οδηγό,κάποιο βράδυ, στο Παρίσι.