Περίεργο, κάτι ασυνήθιστο για ένα λογοτεχνικό περιοδικό της εποχής, ένα γεγονός ωστόσο. Τα λογοτεχνικά περιοδικά απαξίωναν, σε κάθε ευκαιρία, τα κόμικς και την κουλτούρα τους. Το ΔΙΑΒΑΖΩ* πρωτοτύπησε.
Ακόμα πιο περίεργο (και άκρως ασυνήθιστο) το ότι οι πρωτοκάθεδροι του ΔΙΑΒΑΖΩ δέχτηκαν να μου πληρώσουν τα λεφτά που τους ζήτησα (δεν θυμάμαι πόσα ακριβώς, αλλά δεν ήσαν λίγα), προκειμένου να τους παραδώσω τη σχετική ύλη προς δημοσίευση. Τους κακοφάνηκε, όμως, που άνοιξαν το πορτοφόλι τους, ήσαν συνηθισμένοι από τους λογοτεχνικούς κύκλους που (όχι σπάνια) εκλιπαρούσαν για μια δημοσίευση στις σελίδες του περιοδικού. Με λίγα λόγια, και παρά την επιτυχία του δημοσιεύματος, δεν μου ξαναέδωσαν δουλειά. Δεν τους αδικώ, από τη μεριά τους δίκαιο είχαν.
Αλλά κι εγώ είχα δίκαιο. Δεν ανήκα στην κατηγορία αυτή των ευκατάστατων εκείνων λογοτεχνιζόντων γιατρών, δικηγόρων και πολιτικών μηχανικών που ονειροπολούσαν, τα απογεύματα, να δουν το ονοματάκι τους δίπλα από εκείνο του Ρίτσου. Χρειαζόμουν χρήματα, όχι τάχα δόξα.
Τέλος πάντων, μια μέρα των ημερών, πήγα και τους παρέδωσα τα δακτυλόγραφα με το άρθρο μου. Κατηφορίζοντας την Ομήρου (όπου τα γραφεία του ΔΙΑΒΑΖΩ), κι ενώ κατευθυνόμουν στη Λέκκα 3 (όπου το περιοδικό ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ που εργαζόμουν τότε), συνάντησα τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό**. Γνωριζόμαστε*** απ' όταν έμενε στο Νέο Φάληρο (κοντά στο πατρικό μου), αλλά κι από το βιβλιοπωλείο του Μιχάλη Γκανά, στη Χαριλάου Τρικούπη. Ευθυτενής, λεπτός, κάπως αστείος στην όψη. Κόμικς φιγούρα. Περιπλανιόταν, ως συνήθως, άσκοπα.
-Νικόλαε, μου κάνει. Για που οδεύεις;
-Γειά σου Μιχάλη! Στη Λέκκα πάω.
-Και η Αλέκα;
-Ποια Αλέκα;
-Δεν τα' χες με μια Αλέκα; Αυτήν την πρακτικογράφο στη Βουλή;
-Α, ναι! Που τη θυμήθηκες..!
Γέλασε κάτω από το μουστάκι του, με τον σουρεάλ τρόπο που συνήθιζε. Γλυκός άνθρωπος, σχεδόν αθώος.
-Να προσέχεις στις διασταυρώσεις, μου είπε και με προσπέρασε.Τους χαιρετισμούς μου στη Λέκα!
*ΔΙΑΒΑΖΩ: Ελληνικό περιοδικό για το βιβλίο και την λογοτεχνία γενικότερα. Κυκλοφορούσε ανά μήνα (ή και ανά δεκαπενθήμερο) από το 1976 έως το 2012. "Μεταξύ άλλων, το περιοδικό απένειμε βραβεία ποίησης, μυθιστορήματος, κ.λπ. από το 1995 έως το 2004 και από το 2007 έως το 2011".
Περισσότερα για το ΔΙΑΒΑΖΩ (περιοδικό) εδώ
**Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998): Σπουδαίος ποιητής. Είναι αυτός που έγραψε το ΑΝΤΑΣΤΑΘΕΙΤΕ:"[...] Ἀντισταθεῖτε, σ᾿ αὐτὸν ποὺ χαιρετᾶ ἀπ᾿ τὴν ἐξέδρα / ὧρες ἀτέλειωτες τὶς παρελάσεις. / Στὸν Πρόεδρο τοῦ Ἐφετείου ἀντισταθεῖτε, / στὶς μουσικές, τὰ τούμπανα καὶ τὶς παράτες, / σ᾿ ὅλα τὰ ἀνώτερα συνέδρια ποὺ φλυαροῦνε, / πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι, / σ᾿ αὐτὴ τὴν ἄγονη κυρία ποὺ μοιράζει ἔντυπα ἁγίων, λίβανον καὶ σμύρναν. [...]".
*** Γνωριστήκαμε σ΄ένα ... λούμπεν σουβλατζίδικο, στη Τζαβέλα (και Γενναδίου γωνία). Συχνά συν-τρώγαμε, ήταν (όπως κι εγώ) λάτρης αυτών των "βρώμικων" σουβλακιών που μας σερβίριζε ο κύριος Αγκόπ (Αρμένης στην καταγωγή). Οι θαμώνες του καταστήματος αγνοούσαν την ποιητική φήμη του Κατσαρού, απλώς τον θεωρούσαν χαριτωμένο "τρελό", σπάνια, όμως, τον περιγελούσαν.
Μια σελίδα από τον περίφημο ΣΑΝΤΡΟ (που σε διαγωνισμό μεταξύ των αναγνωστών του περιοδικού ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ αποδείχθηκε -μακράν- η πλέον δημοφιλής σελίδα του. Κείμενα: Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, σκίτσα και επιχρωματισμός: Θέμος Ανδρεόπουλος. Από το αρχείο μου.
Έντεκα ολόκληρες σελίδες για την ιστορία των ελληνικών κόμικς σε ένα λογοτεχνικό περιοδικό και, μάλιστα, με κράχτη του θέματος στο εξώφυλό του (παρέα με τον Μαξίμ Γκόργκι) ήταν, για τα μέτρα του τότε (Δεκέμβριος 1978) μια διπλή ανατροπή.
Και ο Μιχάλης. Όταν ήταν πιο νέος (απόταν τον συνάντησα εκείνη την ημέρα στην οδό Ομήρου).
Μα, και ο ΜΙΚΡΟΣ ΜΠΙΜΠΙΚΟΣ, ο κόμικς ήρωας του Ντόρη Παπαγεωργίου που έκλεψε τα χάχανα των προπαππούδων σας (όταν αυτοί ήσαν ακόμα... χαζά παιδιά της μάνας τους καμάρια). Από το αρχείο μου.
Στα 1947, εμφανίζεται στους "ανυποψίαστους και νομοταγείς" αναγνώστες του περιοδικού ΡΟΜΑΝΤΣΟ η υπέροχη κόμικς στριπ σειρά του Σταμάτη Πολενάκη ΠΙΠΗΣ ΠΑΠΙΑΣ. Από το αρχείο μου κι αυτή η εικόνα.
Κι ένα τεύχος ΚΑΠΤΑΙΝ ΑΜΕΡΙΚΑ του 1978. Αυτό που διάβαζε ο τσοπανάκος από την ορεινή Τριφυλία ή έτερον;
Οι 6 από τις 11 σελίδες του άρθρου με την ιστορία των ελληνικών κόμικς στο ΔΙΑΒΑΖΩ (οι άλλες 5 είχαν να κάνουν με ένα τρισέλιδο εκτενή κατάλογο των ελληνικών περιοδικών κόμικς και ένα δισέλιδο με ημεδαπές καρτούν εικόνες).