Ανακάλυψα τον Καζαντζάκη μέσα σε ένα ευμεγέθες, καλόγουστο, τετράγωνο καλάθι μπαμπού, που βρισκόταν δίπλα από τη είσοδο του μοναδικού διαμερίσματος στον έκτο όροφο της Κόνιαρη 7, όπου και πρώτη πολυκατοικία που κτίστηκε στο δρόμο, το πρώτο σπίτι μας*, στην Αθήνα.

Σ’ αυτό το καλάθι υπήρχαν δεκάδες βιβλία, κάθε συγγραφέα, εκδοτικού οίκου και λογοτεχνικού είδους. Κάποια ήταν τυπωμένα με αγγλικά γράμματα. Από τούτο το καλάθι έκλεψα (ένα ένα και με το σχετικό καρδιοκτύπι και το... στομάχι στο στόμα) περί τα δεκαπέντε βιβλία. Ήμουν 11-12 χρονών, παιδί ακόμα.

Το πρώτο που «κατάσχεσα» ήταν ο ΖΟΡΜΠΑΣ**.  Ήταν ένα πανέμορφο βιβλίο και ως αντικείμενο. «Κοτσωμένο» (hardcover), ντυμένο με ένα γλυκό πράσινο καρπουζί λινό ύφασμα και με ένα καφέ-μπορντό ετικετάκι στη ράχη του, με orange πορτοκαλί  και μαύρα πίσσα γράμματα: Νίκου Καζαντζάκη ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ (ένα clothbound edition, ένα πανόδετο με τα όλα του,κοντολογίς).

Έπεσα με τα μούτρα στις σελίδες του. Τις ρούφαγα, ήμουν εκστασιασμένος. Ακολούθησαν Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ, Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ, Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ, Ο ΦΤΩΧΟΥΛΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ και η ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΓΚΡΕΚΟ.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ μου το Χάνδακα μέσα από τις λέξεις του, αισθάνομαι σαν να έχω ζήσει κι εγώ στα σοκάκια του, η οσφρητική μου μνήμη έχει να θυμάται από τις οσμές στο Μεϊντάνι:«Στο Μεϊντάνι του Χάνδακα, η καρδιά της πόλης χτυπούσε. Εκεί συνάζονταν οι πραματευτάδες, οι ψαράδες, οι γυναίκες με τις στάμνες, οι ξένοι με τα σαμάρια. Μυρωδιές, φωνές, καμπάνες, και στη μέση εγώ, παιδί, με μάτια ολάνοιχτα, να ρουφώ τον κόσμο" (ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΓΚΡΕΚΟ, 1961).

Τον λάτρεψα ως συγγραφέα. Ήταν ο Θεός μου (ώσπου ανακάλυψα τον Καραγάτση και τον Αλμπέρτ Καμί)! 

-Μα τι είναι αυτά που λες χαϊβάνι; Εσύ δεν έλεγες πως ο Καζαντζάκης είναι ένας εφηβικός συγγραφέας και πως δεν αντέχεις τις μεγαλοστομίες του με τους κρητίκαρους και τις παλικαριές τους;

-Γιαγιάκα, τον θεωρώ "εφηβικό συγγραφέα" όχι με την έννοια του "εύκολου συγγραφέα" (κατηγορία "λογοτεχνία για νέους", ας πούμε), αλλά του συγγραφέα που συνομιλεί με την ορμή, το πάθος, την αμφισβήτηση και την αναζήτηση του έφηβου ανθρώπου. Οι ήρωες του Καζαντζάκη βρίσκονται σε ένα ατέρμονο αγώνα, σε αναμέτρηση με τα όρια τους – κάτι που αντανακλά τον εφηβικό παρορμητισμό και τη δίψα για απόλυτες απαντήσεις. Σωστά;

Όσο για τις εθνικ μεγαλοστομίες του όντως δεν τις αντέχω, έχω μια αλλεργία με τους πατριωτισμούς, μια αποστροφή.

   Τον ξανα-ανακάλυψα το Νίκο Καζαντζάκη μέσα από τις σελίδες του graphic novel ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, τον ξαναλάτρεψα. Ως διανοητή αυτή τη φορά!

Δεν το περίμενα για να είμαι ειλικρινής ότι θα τύχω τόσο καλής αναγνωστικής τύχης. Μετά τα τόσα φαστ φουντ γκράφικ νόβελς που κατακλύζουν την αγορά και τις προκάτ αργυρώνητες κριτικές του είδους είμαι αρνητικά προκατειλημμένος, έχω γίνει δύσπιστος.

Φοβερή δουλειά έχουν κάνει αυτοί οι δυο τύποι στο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ.

Μια εξαιρετική ιδέα και εκτέλεση ισάξια.

Ο βίος και η πολιτεία του Νίκου Καζαντζάκη μέσα από μια συνέντευξη φανταστική (που δεν δόθηκε ποτέ δηλαδή), βασισμένη στα ίδια τα γραφτά (τα λόγια, τις σκέψεις και τις… οπτασίες) του Κρητικού συγγραφέα.

Μια συνέντευξη ποταμός!

Χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων μακράν το ότι καλύτερο έχει φτιαχτεί, σε μορφή, κόμικς, από καταβολής graphic novel τύπου Καζαντζάκης. Σε δυο τόμους. Από τις εκδόσεις Διόπτρα. Δεν είναι παρά η μετάφραση της ομώνυμης γαλλικής έκδοσης KAZANTZAKI. Μπορείτε να το δανειστείτε και από την Εθνική Βιβλιοθήκη, αν και η τιμή αγοράς του δεν είναι απαγορευτική, είναι από τα βιβλία που αξίζει να έχει κανείς πρόχειρα για ξεφύλλισμα την ανά πάσα στιγμή.

-Βρε θεομπαίχτη, εγγονέ της συμφοράς,τι παπάτζες είναι αυτά που λες για δανειστικές βιβλιοθήκες και κουραφέξαλα; μου λέει κατάμουτρα η γιαγιά Πλατή, κοιτάζοντάς με μέ ξινό ύφος Βελόπουλου. Ζητιάνοι θα καταντήσουν οι εκδότες, αν οι αναγνώστες σου ακολουθήσουν την άθλια και κατάπτυστη προτροπή σου...

-Έλα βρε γιαγιάκα, τα παραλές! Πόσοι παρακολουθούν αυτό το σάιτ και πόσους, τελικά, μπορώ να επηρεάσω; Πενήντα-εκατό άτομα το πολύ.

-Α! Δηλαδή τρεις κι ο κούκος το σάιτ σου απεχθή εγγονέ; Εσύ τα γράφεις, εσύ τα διαβάζεις;

-...και ο Stilos γιαγιάκα!

-Μη μου πουλάς εμένα πνεύμα συγγραφέα της δεκάρας, γιατί θα σου σκάσω μια μπούφλα που θα είναι όλη δικιά σου! Ουφ! με σύγχυσες πάλι! Πιάσε το μπέρμπον και τα πουράκια μου... 

*Οι γονείς μου, όπως και άλλοι εσωτερικοί οικονομικοί μετανάστες του '60, μετανάστευσαν, από τον Πειραιά στην Αθήνα, λόγω αναδουλειάς. Εμείς, εγώ και η αδελφή μου η Μαίρη, τους ακολουθήσαμε (τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε δηλαδή;). Είμαστε 10 και 11 χρονών αντίστοιχα. Οι παιδικές παρέες στο νέο μας περιβάλλον ήταν κομπλέ, έπρεπε να περάσει κάποιος καιρός μέχρι να μας αποδεχτούν. Έτσι κι εγώ το... έριξα στο διάβασμα. Χα! 

**Κάτι σαν ένα τεράστιο ΤΙΚ-ΤΟΚ εκατοντάδων σελίδων (380 με 450 σελίδες, ανάλογα το μέγεθος των τυπογραφικών γραμμάτων και της χρησιμοποιούμενης γραμματοσειράς). Ο ΖΟΡΜΠΑΣ είναι η προσωποποίηση του instant content. Ζει την κάθε στιγμή, χωρίς πρόβα και χωρίς μοντάζ. Ό,τι νιώσει, το κάνει αμέσως: θα χορέψει, θα τραγουδήσει, θα ερωτευτεί, θα σκάψει το χώμα. Σαν βίντεο TikTok που γυρίζεται σε δευτερόλεπτα, χωρίς φιλτράρισμα.Πράγματι!

Βλέπε κι εδώ: Ο Καπετάν Μιχάλης,ο ΕΝΑΣ και ο ΑΛΛΟΣ

Αλλά κι εδώ οπωσδήποτε: Οι συγκαλυμμένες… απροκάλυπτες αυτοδιαφημίσεις