Μα είναι κόμικς ο "Μικρός ΗΡΩΣ";
Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025 (μεσημεράκι)
διάβασε κι αυτό: Amorabilia
Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025 (μεσημεράκι)
Όχι! Με την στενή έννοια του όρου το περιοδικό Μικρός ΉΡΩΣ, δεν ήταν ένα κόμικς περιοδικό.
Ήταν "λογοτεχνία τσέπης" με διάσπαρτες εικονίτσες.
Λόγια λόγια λόγια απλωμένα σε 32 μικρούλες σελίδες και 5-6 ασπρόμαυρες εικόνες. Με ένα φανταχτερά πολύχρωμο εξώφυλλο γεμάτο δράση που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το εξώφυλλο ενός περιοδικού κόμικς περιπετειών.
-Και τότε γιατί το βάζουνε, βρε χαϊβάνι, φάτσα κάρτα στην ίδια μόστρα με τα ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ, το ΜΑΜΟΥΘ, τη ΒΑΒΕΛ και το ΣΟΥΠΕΡΜΑΝ;
-Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, γιαγιάκα, που βάζουν οι παλαιοβιβλιοπώλες (αλλά και οι ερευνητές του είδους) το "ΜΙΚΡΟ ΣΕΡΙΦΗ", τη "ΜΑΣΚΑ", το "ΜΥΣΤΗΡΙΟ" και το "ΓΚΑΟΥΡ-ΤΑΡΖΑΝ" δίπλα δίπλα κι ανάκατα με τους ήρωες της Μάρβελ, τον "ΤΙΡΑΜΟΛΑ", τον "ΜΠΛΕΚ" και τον "ΑΛΑΚ ΣΙΝΕΡ"...
-Και για να έχουμε καλό ρώτημα, άχρηστε απόγονε της συμφοράς, αφού δεν είναι κόμικς γιατί το κολλάνε δίπλα δίπλα με τα κόμικς; Έχουν, τουλάχιστον, κάποια συγγένεια μεταξύ τους;
-Ας πούμε πως ανήκουν στο ίδιο οικοσύστημα. Ο "Μικρός ΗΡΩΣ" και τα περιοδικάκια του είδους του ανήκουν οργανικά στο ίδιο εκδοτικό οικοσύστημα με τα λαϊκά κόμικς, γιατί μοιράζονται το ίδιο κοινό, τους ίδιους εκδότες και τον ίδιο αφηγηματικό παλμό.
Ο "Μικρός ΗΡΩΣ", 0 "ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ", η "ΜΑΣΚΑ", το "ΜΥΣΤΗΡΙΟ" και o "ΓΚΑΟΥΡ-ΤΑΡΖΑΝ" ήσαν οι προπομποί — το μεταβατικό είδος που προετοίμασε το ελληνικό κοινό να δεχτεί το κόμικ σαν κάτι οικείο, όχι κάτι το ξενόφερτο...
-Ναι, βλαμμένε εγγονέ, αλλά ο "Μικρός ΗΡΩΣ" είναι πάνω απ΄όλα λογοτεχνία...
-Παραλογοτεχνία για τους... κέρβερους της λογοτεχνικής μας υπόληψης. Κάτι σαν νόθο παιδί της λογοτεχνίας, καλή μου γιαγιάκα...
-Γαρδουμποκέφαλε διανοούμενε του μισού ευρώ δεν βγάζουν νόημα αυτά που μας λες... δηλαδή υπονοείς πως το λογοτεχνικό κατεστημένο δεν θεωρεί είδος του γραπτού λόγου αυτά τα παιδικά αναγνώσματα;
-Όπως ακριβώς το λες γιαγιάκα...
-Τι μου τσαμπουνάς τώρα; Η λογοτεχνική νομενκλατούρα αρνείται τη λογοτεχνικότητα αυτών των περιοδικών; Μα χάρη στην τέχνη του λόγου τους δεν τα έκαναν αγαπητά κι ανάρπαστα οι συγγραφείς τους; Ο Ανεμοδουράς δηλαδή είναι... παρασυγγραφέας και ο Γιάννης Ξανθούλης και ο Χρήστος Χωμενίδης* συγγραφέας; Μη χέσω!
-Γιαγιάκα, καλύτερα, ας μην λέμε ονόματα...
-Καλά! Αλλά, τελικά, δεν μας είπες αν ο Γιώργος Θαλάσσης θα πήγαινε ποτέ σε πάρτι του Σπαϊντερμαν...
-Αν τον καλούσαν...
-Γιατί να μην τον καλέσουν; Ιπτάμενος εκδικητής δεν ήταν και του λόγου του; Για να μην σου πω πως πήδησε τις τριπλάσιες ταράτσες απ΄όσες σάλταραν ο Μπάτμαν και ο Σπάιντερμαν μαζί. Κι ας μην φορούσε στολή λάτεξ, παρά ένα μόνο κοντό παντελονάκι...
* Αναφέρεται στα βιβλία τους: «Η άλωση των Αθηνών από τις αδερφές Γαργάρα» και "Ξέρει η πάπια πού είναι η λίμνη", ομολογουμένως χάλια και τα δυο (παρά τις δοξαστικές κριτικές κάποιων κριτικών βιβλίου).
Και μια μέρα των ημερών ο "Μικρός ΗΡΩΣ" έγινε κόμικς... κανονικό. Αλλά δεν άρεσε και τόσο, καμία σχέση με τη μαγεία των... προφορικών κόμικς της αρχικής περιόδου.
Κι ένα ελάχιστο δείγμα των... προφορικών κόμικς της αρχικής περιόδου.
και μια κριτική που μόλις λάβαμε. Είναι από τον Κώστα Στάη, ένα ιδιαίτερο και σπάνιου ταλέντου σκιτσογράφο. Συνεργαστήκαμε στο ΑΘΩΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ μου, όπου, για χάρη μου, σχεδίασε καταπληκτικά σκίτσα, μοναδικά.
Ο μπαμπάς Μπάτμαν.
Η εικόνα στο Μικρό ΗΡΩΣ (όπως και σε όλα τα περιοδικά του είδους του) λειτουργούσε περιγραφικά, όχι αφηγηματικά. Δηλαδή: έντυνε το κείμενο, δεν το αντικαθιστούσε. Ήταν, τελικά, ο "Μικρός ΗΡΩΣ" κόμικς περιοδικό; Τρόπον τινά ναι! Ήταν κόμικς χωρίς μπαλονάκια, κινηματογράφος δίχως ήχο — μια λογοτεχνία που ποζάριζε σαν σκίτσο.
Αν διαβάσει κανείς σήμερα ένα τεύχος του Μικρού Ήρωα, διαπιστώνει πως κάθε σελίδα μοιάζει περισσότερο με σεναριακό πλάνο παρά με αφήγηση.
Παράδειγμα:
«Ο Γιώργος στεκόταν πίσω από τον τοίχο.
Οι Γερμανοί πλησίαζαν.
Άκουσε τις μπότες τους να χτυπούν στο πεζοδρόμιο.
Έσφιξε το περίστροφο.
Ένα σήμα με τα δάχτυλα προς τον Σπίθα.
Έπειτα, σιωπή.»
Αν το προσαρμόσεις λίγο, αυτό το απόσπασμα διαβάζεται ακριβώς όπως ένα storyboard σεναρίου κόμικ:
Καρέ 1 – Πλάνο κοντινό: Ο Γιώργος πίσω από τον τοίχο, ένταση.
Καρέ 2 – Μακρινό: Οι Γερμανοί πλησιάζουν.
Καρέ 3 – Κοντινό στα πόδια· ήχος “τακ-τακ” από μπότες.
Καρέ 4 – Κοντινό στα χέρια που σφίγγουν το περίστροφο.
Καρέ 5 – Σήμα με τα δάχτυλα.
Καρέ 6 – Παύση. Κενό. Αναμονή.
Αυτό ακριβώς είναι η “κινηματογραφική” γραφή που προοιωνίζεται το κόμικ: ο λόγος ως σειρά οπτικών εντολών.
Κάθε ρήμα είναι μια κίνηση της κάμερας· κάθε τελεία, μια παύση στο μοντάζ.
Η απουσία εικόνας δεν είναι κενό — είναι ορατό διάστημα, εκεί όπου ο αναγνώστης σχεδιάζει με το μυαλό του το σκίτσο που λείπει.
Κι έτσι, ο “Μικρός Ήρως”, η “Μάσκα”, το “Μυστήριο”, γίνονται ο προφορικός πρόλογος των ελληνικών κόμικς:
μια εποχή όπου οι ιστορίες δεν είχαν ακόμη ζωγραφιστεί, αλλά ήδη σκηνοθετούνταν.
Από τα εξώφυλλα που καταμαγεύτηκα!